Yaşadığımız coğrafyada reklam sektörünün kökeni 100 yılı aşkın süredir var olmasına rağmen "Reklam Ajansı" kelimesi ile ilgili ciddi bir bilgi kirliliği mevcuttur. Birçok reklam materyali imalat şirketleri isimlerinin arkasına reklam ajansı takısını eklediğinden ötürü, gerçek ajansların ne iş yaptığı oldukça karmaşık bir hale gelmiş bulunmaktadır. Örneğin tabelacılık önemli bir reklam materyali imalat kolu olmakla beraber asla bir reklam ajansı değildir. Aynı şekilde matbaa ya da dijital baskı imalatçıları da reklam ajansı olarak nitelendirilmemelidir.
"Reklam ajansları ne iş yapar?" sorusuna verilebilecek en özet cevap "Bir markanın veya ürünün pazarlama stratejilerini en doğru biçimde müşteri kitlelerine aktarır" denebilir. Reklam ajansları, şirketlerin ve markalarının büyümesindeki en kritik görevi üstlenen çözüm ortağı konumundadır. Reklam ajansları pazar araştırmasından, sonuç raporlamarına kadar geçen süreçteki bir çok işi, bünyesindeki veya dışarıdaki ekipler ile koordineli biçimde yürüterek tamamlarlar.
Reklam ajansları büyüklüklerine göre işler üstlenebilirler. Buradaki büyüklükten kasıt, iş kolları olarak düşünebiliriz. Örneğin büyük bir reklam kampanyasında, büyük çaplı bir ajans, yapacağı reklamın öncesinde birçok araştırma yapar. Öncelikle ürünün pazardaki yeri ve doğru hedef kitlesi belirlenir. Bu aşamada sokak anketlerinden, piyasa araştırma şirketlerinin raporlarına kadar birçok farklı kaynaktan faydalanırlar. Özellikle PR (Public Relations) şirketleri bu noktada çok önemli bir rol üstlenirler.
Ardından ortaya çıkan veriler doğrultusunda strateji planlama ekibi devreye girer. Doğru hedef kitleye doğru reklam yapılabilmesi için bu nokta çok önemlidir. Strateji planlamalarının ardından konu kreatif ekibin eline geçer. Metin yazarları sloganları, grafik tasarım ekibi görsel çalışmaları hazırlar. Bu aşama aslında işin en keyifli ancak bir o kadar da zor olan kısmıdır. Beyin fırtınaları, sayısız toplantılar, geceler boyu çalışmalar sonucunda iş Creative Director' e (Tasarım Gurusu'na) sunulur. Ekibin en tecrübelisi olan bu birim işi, strateji planlama verileri dahil genel olarak değerlendirir ve kararı verir.
Oluşan kreatif çalışmalar, medyaya çıkmadan önce imalat aşamasından geçer. İşte bu noktada o tabela imalat, dijital baskı, matbaa, promosyon vb. şirketlerin hepsi önemli görevleri üstlenmek üzeredirler. Evet bir matbaa reklam ajansı değildir ancak, matbaasız bir reklam ajansı tekerleksiz bir araba gibidir.
Gelelim orta ölçekli veya butik ajanslara;
Türkiye 'de her marka pazar araştırmaları yaptırıp, stratejiler planlatıp, büyük reklam kampanyaları düzenleyecek bütçeye sahip değildirler. Bu noktada daha küçük çapta reklam kampanyaları, hatta bazen sadece reklam materyalleri hazırlatarak piyasadaki devamlılıklarını sürdürürler. Örneğin yay imalatı yapan bir fabrika, sektörün yapısından ötürü reklam kampanyası yapma gereksinimi duymaz. Ancak, ürünlerini tanıtacak bir kataloğa, kurumsal bir internet sitesine, kartvizit vb. birçok materyale mecburi olarak ihtiyaç duymaktadır. Bu noktada, butik bir reklam ajansı tam olarak ihtiyaç duydukları tedarikçi konumundadır.
Yapılacak iş bellidir; ürünler ve bilgiler hazırlanır ajansa teslim edilir. Ajansın fotoğrafçısı ürün fotoğraflarının çekimini yapar, kreatif departmana teslim eder. Buradaki grafik tasarım ekibi, katalog görsel çalışmalarını hazırlar ve müşteriye sunar. Onaylanan katalog tasarımı, matbaada basılır ve yapılan kontrollerin ardından kullanıcılara dağıtılmak üzere teslim edilir.
Uçsuz bucaksız bir sektördür reklamcılık; en önemlisi hiç durmadan gelişen teknoloji ve kültürel değişime ara vermeksizin ayak uydurması gereken bir sektördür aynı zamanda. Global olarak 200 yılı aşkın süredir var olan bu reklam ajansları, kuşkusuz yüzlerce yıl sonrada olmaya devam edecektir.
Tunç Avcı
Sanat Yönetmeni
